Κι όμως, μόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά από τα Γιάννενα, μπορεί κανείς να πραγματοποιήσει ένα ενδιαφέρον ταξίδι στον κόσμο της χαρακτικής και του πολιτισμού, σε πείσμα της οικονομικής κρίσης και της ψυχολογικής πίεσης με την έλευση του Διεθνούς Νομισματικού ΤαμείουΗ Πινακοθήκη Ζίτσας αποτελεί τη μόνη δημόσια πινακοθήκη χαρακτικής στη χώρα και η παρουσία της είναι αξιοπρεπής και σε απόλυτη αρμονία με αυτό που υπηρετεί, την τέχνη. Τα «θεμέλια» της έχουν τοποθετηθεί με τόση σοβαρότητα που την προστατεύουν από το να γίνει μια άλλη ακόμα πινακοθήκη, χωρίς πολιτιστική βαρύτητα.. Κι αυτό χάρη στην οικογένεια του ζωγράφου Κώστα Μαλάμου που φροντίζει μετά τον θάνατό του να δημιουργήσει ένα πολιτιστικό κύτταρο αντάξιο του οράματός του.
Στην πινακοθήκη φιλοξενείται όλη η συλλογή του ζωγράφου, ο οποίος έζησε τα παιδικά του χρόνια στη Ζίτσα. Στο διώροφο παλιό αρχοντικό, που ανακαινίστηκε από τον Δήμο μέσω του Γ’ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, στεγάζεται όλη αυτή η συλλογή, την οποία ο Κώστας Μαλάμος άρχισε να διαμορφώνει από τις αρχές της δεκαετίας του ’90. Στο ισόγειο, ο επισκέπτης μπορεί να γνωρίσει τη χαρακτική, όπως αυτή διαμορφώθηκε από τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι και σήμερα. Ο κατάλογος των δημιουργών μεγάλος: Ευθύμης Παπαδημητρίου, Νικόλαος Βεντούρας, Λυκούργος Κογεβίνας, Άγγελος Θεοδωρόπουλος, Γιάννης Κεφαλληνός, Βάσω Κατράκη, Κώστας Γραμματόπουλος, Δημήτρης Γαλάνης και άλλοι πολλοί. Στον επάνω όροφο, τέσσερις «ζεστές» αίθουσες με έργα ζωγραφικής του Μποστ, του Χατζηκυριάκου-Γκίκα, του Μυταρά, του Τσόκλη, του Τέτση, της Ζούνη, του Τσαρούχη, του Εγγονόπουλου. Από τα 230 έργα της συλλογής, δεν εκτίθενται όλα: 100 περίπου από αυτά παραμένουν στην αποθήκη. Κατά διαστήματα έχουν την ευκαιρία κι αυτά να έρθουν σε βγουν στο προσκήνιο και να μεταφέρουν συναισθήματα στους επισκέπτες.
Προσπάθεια
Τα περισσότερα από τα έργα αυτά, ο Κώστας Μαλάμος τα αγόρασε. «Ο πατέρας μου αγόραζε τα έργα από τις γκαλερί. Όταν ήθελε να αγοράσει ένα έργο από το εργαστήρι του ζωγράφου, δεν πήγαινε ο ίδιος αλλά έστελνε άλλον, επειδή φοβόταν ότι ο ζωγράφος, ως συνάδελφός του, θα του το χάριζε. Υπάρχουν επίσης κάποια που τα ξεκρέμασε από το σπίτι μας, όπως ένα έργο του Γαλάνη» μας λέει η κόρη του, η Έφη Μαλάμου. Κάποια στιγμή, βέβαια, όταν κάποιοι καλλιτέχνες έμαθαν για το όραμά του, άρχιζαν να του χαρίζουν έργα. Τέτοιες δωρεές γίνονται ακόμα και σήμερα, τρία χρόνια μετά τον θάνατό του, για να εμπλουτιστεί η πινακοθήκη.
Το ταξίδι στον κόσμο της χαρακτικής δεν περιορίζεται μόνο στα έργα. Η κα Μαλάμου, η οποία προσπαθεί να συνεχίσει και να προστατεύσει το όραμα του πατέρα της, σε συνεργασία με τον δήμο Ζίτσας, δίνει και μια παιδαγωγική διάσταση στην πινακοθήκη. Προς αυτή την κατεύθυνση, έχει εκδοθεί ένα φυλλάδιο για παιδιά με τίτλο: «Η αρχή ήταν το ξύλο, ο χαλκός και η πέτρα… Καλώς ήρθατε στον θαυμαστό κόσμο της χαρακτικής» και έχει γίνει ένα βίντεο όπου εξηγείται η τέχνη της χαρακτικής και πώς αυτή δημιουργείται, ενώ έχει δημιουργηθεί και μια βιβλιοθήκη τέχνης. «Η βιβλιοθήκη αυτή είχε στην αρχή δύο βιβλία του πατέρα μου και της μητέρας μου. Τώρα πια έχει 100 βιβλία» αναφέρει στην εφημερίδα η κα Μαλάμου. Και η παιδαγωγική διάσταση της πινακοθήκης δεν σταματά εδώ. Στόχος της κας Μαλάμου και του δήμου Ζίτσας είναι να μετατραπεί ένας χώρος του κτιρίου σε εργαστήρι, με σκοπό την εκμάθηση της χαρακτικής τέχνης στα παιδιά. «Δεν βιαζόμαστε όμως. Σιγά σιγά θα γίνουν όλα. Το θέμα είναι να γίνονται σταθερά βήματα. Ίσως γι’ αυτό και δεν κάναμε ακόμα τα εγκαίνια της πινακοθήκης. Γιατί θέλουμε πρώτα να δημιουργήσουμε μια δυνατή βάση» προσθέτει η κόρη του ζωγράφου.
Η πινακοθήκη σήμερα λειτουργεί κανονικά (από τον Αύγουστο του 2008), αλλά δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή στον κόσμο. Ο δήμαρχος Ζίτσας Γιάννης Πρωτόπαπας αναγνωρίζει ότι θα πρέπει να γίνουν περισσότερα βήματα για να διαφημιστεί αυτή η συλλογή. Ωστόσο σε πρώτη φάση, φαίνεται να επείγει η οικονομική επιβίωση της πινακοθήκης, δεδομένου ότι δεν υπάρχει κανένα εισιτήριο. Αυτή τη στιγμή, την κάλυψη των λειτουργικών εξόδων της -20.000 ευρώ τον χρόνο- τα καλύπτει η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων (και άλλα 5.000 ευρώ ο δήμος Ζίτσας) μέσω προγραμματικής σύμβασης. Η σύμβαση αυτή, πενταετούς διάρκειας, υπογράφηκε με τον Δήμο τον Σεπτέμβριο του 2007. Σε λίγους μήνες όμως οι νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις δεν θα υπάρχουν, και το μέλλον της πινακοθήκης θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τον «Καλλικράτη» και από το πώς αυτός θα αναδείξει μια εστία πολιτισμού και γνώσης.
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΒΟΥΛΓΑΡΗ, ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ
«Είχε διάθεση για κοινωνική προσφορά»
Η Χριστίνα Βούλγαρη είναι τελειόφοιτη μεταπτυχιακού προγράμματος στο Τμήμα Επιστημών Τέχνης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και αποφάσισε να ασχοληθεί στην εργασία της με το έργο του ζωγράφου Κώστα Μαλάμου, μετά από παρότρυνση του αναπληρωτή καθηγητή Θάνου Χρήστου. Μέσα από αυτή την εργασία της, γνώρισε την πινακοθήκη Ζίτσας αλλά και την οικογένεια του ζωγράφου. «Πρόκειται για μια πολύ καλή πινακοθήκη, την οποία την οραματίστηκε ένας άνθρωπος με πολύ μεγάλη διάθεση για κοινωνική προσφορά» αναφέρει στην εφημερίδα. Η προσφορά του Κώστα Μαλάμου στα πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής ξεκίνησε δεκαετίες πριν, από το ’60, όταν μαζί με τους «Φίλους των Ιωαννιτών» ίδρυσαν την Πινακοθήκη Ιωαννίνων (σε κτίριο της οδού Δαγκλή τότε). «Ήταν καλλιτεχνικός σύμβουλος της προσπάθειας αυτής. Η πινακοθήκη έγινε. Από τότε βέβαια άλλαξε αρκετά κτίρια. Και τη δεκαετία του ’90 αποφάσισε να φτιάξει μια πινακοθήκη στον τόπο τον οποίο αγάπησε, στη Ζίτσα» μας λέει η κα Βούλγαρη. Η πινακοθήκη αυτή αποτελεί απόδειξη του χαρακτήρα του ανθρώπου Κώστα Μαλάμου. Όπως αναφέρει, «εκεί που πολλές φορές σταματάει η μέριμνα από μέρους της πολιτείας, αρχίζει δυναμικά το προσωπικό όραμα κάποιων ανθρώπων με μόνο σκοπό να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο και τον πολιτισμό».
agon
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου