Μουσική πρωτοπορία και ηπειρώτικο μοιρολόι

Είναι λίγο δύσκολο να μην το προσέξεις. Να μη δεις δηλαδή ότι στη λίστα με τα ονόματα (και τις χρονολογίες γέννησης) των συνθετών των οποίων τα έργα θα παρουσιαστούν στη συναυλία με τίτλο «Mediterranea» υπάρχει και ένα, αυτό του Δημήτρη Σκύλλα, που γράφει δίπλα του σε παρένθεση τον αριθμό 1987. Η συναυλία αυτή θα αποτελέσει το κλείσιμο ενός διήμερου συνεδρίου που θα πραγματοποιηθεί στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών με τίτλο «Σύνθεση και η Μεσόγειος: νέα μουσική χωρικότητα, νέες χρονικότητες» και στόχο την εξερεύνηση της σκέψης και της μουσικής που διαμορφώνουν τη σημερινή μουσική ταυτότητα της Μεσογείου.
Το έργο του νεαρού Ελληνα, με τίτλο «Grief Gestures», θα ερμηνευτεί από το διακεκριμένο μουσικό σύνολο Kyklos Ensemble, μαζί με έργα των Γιώργου Κουμεντάκη, Τζανβιτσένζο Κρέστα, Σαέντ Χαντάντ κ.ά.
Αυτό θα συμβεί στις 19 Φεβρουαρίου. Μία ημέρα πριν, ο Σκύλλας θα είναι εισηγητής σε μια διάλεξη-τοποθέτηση με θέμα «Σύγχρονες Σκέψεις στο Ηπειρώτικο Μοιρολόι», «όπου θα μιλήσω για τον σύγχρονο συνθέτη και τη χρήση της παραδοσιακής μουσικής, βασισμένος στο έργο μου που θα παιχτεί στη συναυλία».
Γεννημένος στον Βόλο, ξεκίνησε μαθήματα πιάνου πολύ μικρός έπειτα από παρότρυνση των γονιών του. Η μουσική τον κέρδισε. «Στα 18 μου, όταν πήγα στην Αγγλία για να σπουδάσω, ήρθα για πρώτη φορά σε επαφή με τη σύγχρονη κλασική μουσική και την αβανγκάρντ σκηνή της. Ηταν σαν να ανακάλυψα έναν νέο πλανήτη. Η μουσική δεν είναι μόνο νότες, έχει να κάνει με μια ηχητική σκιαγράφηση, έναν συντονισμό ενστικτώδη, και η σύγχρονη μουσική είναι πιο κοντά στο είναι μας, συγχρονίζεται με την καθημερινότητα, εκφράζει το τώρα και αποπνέει ελευθερία». Τότε λοιπόν αφοσιώθηκε, ως ακροατής αρχικά, στη μουσική του Τζορτζ Κραμπ, «με είχε εντυπωσιάσει κυρίως το έργο του Makrocosmos», του Αρβο Παρτ, της Μπγιορκ, του Τέρι Ράιλι, του Γιάννη Χρήστου και πολλών άλλων.
Φαίνεται λοιπόν παράξενο που ένας άνθρωπος που γοητεύτηκε τόσο από τη μουσική πρωτοπορία, αναζητεί σήμερα πηγή έμπνευσης στο ηπειρώτικο «Τι κακό έκανα ο καημένος». Είχε πάντοτε καλή σχέση με την ελληνική μουσική παράδοση; «Στο μουσικό σχολείο όπου φοίτησα δίναμε γενικώς μεγάλη έμφαση στην παραδοσιακή μουσική, έμαθα μάλιστα να παίζω σαντούρι και παραλίγο και γκάιντα. Οταν πήγα στο Λονδίνο θέλησα να γίνω Δυτικός και αβανγκάρντ και δεν ασχολούμουν καθόλου με την ελληνική μουσική μέχρι που κατάλαβα ότι κάτι που είναι βαθύ και γονιδιακό, όπως οι ρίζες, δεν πρέπει να το καταπιέζεις. Κάποια στιγμή άρχισε να με συγκινεί πολύ αυτό που ορίζεται ως παλιά μουσική, η οποία, σε σχέση με τον ρομαντισμό ή την κλασική μουσική, έχει μια τεράστια απλότητα, με τις κρατημένες νότες, με τις απλές μελωδικές γραμμές. Στα μοιρολόγια της Ηπείρου, ας πούμε, που χρησιμοποιώ πολύ, έχεις το ισοκράτημα από το βιολί ή από τις φωνές και βάζεις το κλαρίνο να παίζει ένα μοτίβο. Υπάρχει επίσης εκεί και ένα στοιχείο αυτοσχεδιασμού που μου εξάπτει το ενδιαφέρον. Ετσι λοιπόν ξαναμελέτησα την ελληνική παραδοσιακή μουσική αλλά και άλλες, την ιαπωνική, ή των Βαλκανίων εν γένει».
Ακριβή εικόνα για το ποια θα ήθελε να είναι η εξέλιξή του δεν έχει σχηματίσει ακόμη. «Μου αρέσει ένα μοντέλο ανθρώπου που διακρίνεται από αντιθέσεις, που μπορεί να εκτιμήσει το φαγητό σε ένα πολύ καλό εστιατόριο, αλλά ξέρει να απολαύσει και street food, που διαβάζει Προυστ και χορεύει Lady Gaga - ένας τέτοιος άνθρωπος θα ήθελα να γίνω, και αυτό θα ήθελα να αντιπροσωπεύει το έργο μου». Τον ρωτάω αν πιστεύει πως η σύγχρονη κλασική μουσική δεν είναι πολύ δημοφιλής επειδή οι περισσότεροι τη βρίσκουν υπερβολικά εγκεφαλική. «Δεν είμαι σίγουρος ότι δέχομαι αυτόν τον ξεκάθαρο διαχωρισμό εγκεφαλικού - συναισθηματικού διότι μπορεί η κατανόηση και η ανάλυση μιας διανοητικής διαδικασίας να μου προκαλούν δέος, ένα συναίσθημα δηλαδή. Οταν ακούω την Νταϊαμάντα Γκάλας συγκινούμαι από την τεχνική της, καταλαβαίνω τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιεί τη φωνή της και τρέμω. Ας πούμε πως αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η ομορφιά. Δεν μπορώ να ξεφύγω από αυτήν, όσο έξυπνη ή καλογραμμένη κι αν είναι μια μουσική σύνθεση, αυτό δεν μου αρκεί από μόνο του. Για εμένα οι νότες, η αρμονία, είναι σαν την εξωτερική εμφάνιση, σαν τα καλλίγραμμα χείλη, τα υπέροχα μάτια και τις φίνες γραμμές του σώματος. Η ομορφιά αυτή με αγγίζει με τρόπο κυρίως συγκινησιακό και αυτό ούτε μπορώ ούτε θέλω και ούτε μάλλον πρέπει να το ξεπεράσω».
Ο Δημήτρης Σκύλλας βρέθηκε στα 28 του, και με βάση του το Λονδίνο, να συνεργάζεται με τους Kyklos Ensemble, όταν «ο Γιώργος Κουμεντάκης άκουσε ένα έργο μου στο Μέγαρο Μουσικής πριν από δύο χρόνια. Του άρεσε, αρχίσαμε να επικοινωνούμε και όταν έγινε καλλιτεχνικός διευθυντής του συνόλου θεώρησε ότι θα μου ταίριαζε αυτή η συνθήκη». Στις 2 Απριλίου θα δοθεί στο Athenaeum ένα ρεσιτάλ πιάνου (θα παίξουν ο Θοδωρής Ιωσηφίδης και η Μαρία Μυλαράκη) με τρία έργα του, δύο από τα οποία γράφονται τώρα - το ένα είναι εμπνευσμένο από έναν πίνακα του Ιερώνυμου Μπος.

Kyklos Ensemble «Mediterranea» 19 Φεβρουαρίου 2015, 20.30, Κεντρική Σκηνή.

Νάστος Γιώργος


Δεν υπάρχουν σχόλια: